y cuenta el de la triste figura, allá en Tuiy, su ciudad:
Fai seis millóns de
anos, fai presencia o humano.
Fai quinientos mil
anos, empeza a pensalo.
Fai cincuenta mil anos,
empeza a expresalo.
Fai dez mil anos,
empeza a entendelo.
Fai dous mil anos, se
cree fillo (en exclusiva) de Deus.
Hoxe, seguimos sin
entender, pero insistimos.
A historia das ideas,
na singularidade do pensamento humano.
Dotados dunha mente
simbólica, capaz de interpretar o mundo que nos rodea. Máxicas e
místicas realidades da tribu humana.
“hace mucho, mucho
tiempo. Cuando el mundo aun era un niño...”, Las palabras
sagradas, el tótem que guía a las almas.
05-07-2020. primeiro
domingo de xulio cando son as 08:00horas, dende meu escritorio. En
breve collo a Kico Carballo e imos ao monte Aloia, para montar o
equipo de música para as misas das Angustias. Que sexa un bo día e
aprobeitado en calqueiraun dos seus términos que a vida determina.
cando fora por san
Xulian pedirame si o subia a el mais o equipo hasta o Aloia, e agora
por Angustias presenteime eu voluntario, pois gustarame o día que
pasei.
Kico carballo é
locutor da RMT, os sábados e os domingos pola mañas. E a veces fai
de ameno pinchadiscos con música de baile para o fin dalgunha festa
pequena. (non mo vaian compara como a orquesta Paris de Noia) el é
algo de andar por casa.
Cando pola romería de
San Xulian, que cuadra cada 27 de enero, chegamos a o alto, a noite
pechada empezaba a clarear. Aquela cancilla pesada de ferro que daba
paso ao recinto da pequena capela estaba pechada, kico foi chamar a
Sebastian para que lle abrira a porta, fora este quen avisara a kico
para que montara o equipo de son. Sebastian, xerente dun pequeno bar
restaurante que esta alí cerca, gran entusiasta e protector do
entorno, el fora quen promovera a recolección para mercar unha
campana nova para a capilla, pois a outra a roubaran o ano pasado.
Facia frio e estaba
mormallardo, esa forma de chover, que pouco a pouco vaiseche metendo
no corpo, eu fun para o coche e gardei por eles a que chegaran. Ainda
non acabara de facer o pitillo e xa viñan de volta, metin o coche
hasta a porta da capilla, a mesa de son colocamola ao lado do altar,
e un altavoz ao seu carón, o outro altavoz o colocamos fora, para
que os devotos que non entraban na capela poideran escoitar a
homilía. Xa tiñamos o equipo montado, e para enchufalo tiñamos que
acceder a sacristía, o dia despertaba gris e cargado de humidade,
dentro da igrexia movianse as sombras tras a luz dun par de cirios
roxos, ea penumbra o cubria casi todo. Kico deixarame as chaves para
que abrira a porta da sacristia, e ali estaba eu, cún manoxo variado
de chaves intentando abrir a porta, sin atinar ben no burato, cando
escoito vir unha voz enerxica de muller que se acerca.
-oigan ustedes!!!,
oigan ustedes!!!, ¿que hacen aquí??
-eu medio agouchado,
que estaba intentando atinar en meter a chave no medio daquela
oscuridade, xiro un pouco a cabeza ea contra luz miro aquelas sombras
cos brazos abrertos e con cara de poucos amigos.
-oigan ustedes ¿que
hacen aquí?, dixo unha delas gritando co esperitu encolerizado.
Eu, cas chaves na man,
quedei mirado para elas na misma posición en que estaba, que parecia
o jorobado de Notre Dame, e quedeime quietiño, non fora ser o caso,
e dixenlle – intentando abrir a porta, non miras -.
aquela cara parecía
que ia estoupar, hasta na oscuridade do pequeño templo reflexaba un
cor vermello, cando falou Kico -estamos colocando o equipo de son. -
-a bueno, dixo enton,
baixandolle esa inflamación, que para min, lle ia a dar algo.
Eran axudantes do
clero, que viñan para os preparativos antes do oficio. E non deveron
estar avisados que estabamos nos alí, e nos confundiran con uns
ladros. Sempre nesta vida hai confusións. E alguns alporizanse cando
non comprenden a escena que a vida lles pon diante,
Din aberto a porta que
da a sacristia, ca axuda da tecnoloxia, cunha lirterna que ten
incorporado o telemovel. Luces que facilitan o camiño vida.
Conectamos e probamos
os equipos, as sancristanas deixaran unhas flores e se foron, kico
axustando a mesa de son, dime que probe o micro que esta no púlpito
de oradores,
-hola si, un dous tres
provando.
-mais mais, fala mais -
dime Kico -.
enton eu levantando os
brazos comenzo a decir – queridos irmans, estamos hoxe aquí todos
xuntos para escoitar a palabra de Deus neste mundo, e na voz de quen
así o crea, obra o milagro de quen a el se acerca -. Niso miro que
alguen se achega dende o fondo da capela, e quedome calado, non fora
ser que foran as sancristanas, xa antes nos rillaran as orellas e
agora non tiña ganas de aturalas, quedeime quieto Esperando que
alguen dixera algo.
- vos días- dixo
Manolo do Pilar, que xa se facia visible. - Das un bo predicador. E
con esa voz, meus musculos se relaxaron.
-non, que meu
repertorio non da para tanto. Dixenlle eu, E ti veis cedo para
visitar o santo.
-vin dar unha volta, -
decianos Manolo – andamos con preparativos no refuxio dos celtas,
que todos os anos mandamoslle un bo cocido.
-con este tempiño, ben
que presta – dixenlle tremendo e frotando as mans cun pouco co
frio-.
-logo si queres pasade
a tomar un viño.
-unha boa opción,
dixenlle, non o dudes, por alí estaremos ...
-agora falta provar o
micro do altar e imos desayunar, dixome Kico.
-si hola, un dous tres
probando, si si, hola si.
- xa vale, e agora un
pouco de música. Dixo Kico.
Saimos cara o
restaurante cando soaba nos altavoces a muiñeira de Chantada.
Metidos no medio dun
frondoso bosque, Os murros que rodean o recinto da capilla con forma
rectangular duns cen metros de ancho por uns trescentos de longo, non
son de moita altura e de verde musgo estan cubertos, así como sobre
as ramas curbadas das arbores, metenos nun maxico mundo de Fadas.
Nada mais entrar xa
notabas o calor da estufa redonda de leña que por sitios estaba ao
roxo vivo. Quentar un pouco as mans e os fuciños, e retirarse un
pouco para non queimarse. Naquela mesa, unha taza de viño e un trozo
de tortilla recien feitiña, para chuparse os detos, unha tortilla
casi tan boa, como a que fan no bar pancho ao caron da igrexia da
guiá.
-Telmo, Telmo, vamos, -
despertoume kico dos meus pensamentos – veña que van ser xa as
oito e media.
-Vou vou, dixenlle.
A veces cando me poño
a escribir, perdo a concepción do tempo, por iso poño alarmas no
telefono para que me avise de que teño que mudar o “chip”.
Ainda non tocara a alarma que puxera para as oito e media, que era
hora que quedara con Kico o día anterior.
Aparquei o coche diante
do portal, e xa salia kico cun dos altavoces na man.
Kico vive frente o eido
donde eu levo pasando a maior parte da miña vida.
O sol da mañan xa
relucía con todo seu resplandor,
-imos ter millor día
que en San Xulian. Deciame Kico.
-todos os días son
bos, chova ou faga vento. - Decialle eu – pero mais agradables para
pasear, seguro.
Aquí estamos no alto
do Aloia, eu sentado nun banco de pedra diante da capilla despois de
montar o equipo, esta Kico carballo provando o sonido.
A capilla das
Angustias, era a mesma capilla con devoción a San Xulian.
Esta vez tivemos que
montar o equipo fora, pois as autoridades Sanitarias puxeran normas
de estricto cumplimento, para controlar a Pandemia que nestes
momentos esta asolando a humanidade enteira.
un cura colocando na
cancilla pesada de ferro, un cartel de aforo para unhas 250 persoas.
A Primeira Romeria das Angustias, tras o primer confinamento polo
COVID19. Todos os presentes con tapa fuciños, e mantendo unha
distancia de seguridade para que non se transmitira o virus.
Están rematando de
montar o altar campestre diante da capilla, Kico poñendo os sons do
día, Charangas e música de romería. A xente vaise achegando
dispostos a venerar a santa, e pedir algún milagro, si cuadra. A
maioria son coñecidos de vista, algúns veciños que nos saudamos
cando nos cruzamos, sabes que uns son de tal parroquia, ou de tal
familia, e pouco mais pode un saber das suas vidas.
Xa apunto de comezar a
primeira misa do día. Sobre sesenta persoas estamos presentes, nin
unha septima parte da xente que por san Xulian baixo os paraugas aquí
estaba. Xunto a entrada do recinto, un da organización do evento
esta votando xel desinfectante nas mans de todo cristo. E estes
entran ao lugar sagrado labandose as mans como Poncio Pilatos, que os
espiritus e os virus non fagan de nos estragos.
- “Xuntos como
irmans, membros dunha igrexia ...” - comeza a cantar o cura…
xuntos pero non reboltos, soanme os pensamentos de fondo.
…
E según trascurre o
ritual
-”os que queiran
comulgar que pasen pola dereita, e mantendo a distancia reglamentaria
de seguridade, saian pola izquierda” - decia o cura dende o altar.
E un tras outro pasou algunha xente a comulgar.
Venme ao recordo de
cando era cativo e ia eu convencido de que aquela ostia rexeneraba eu
espiritu, pouco me durou aquela convicción, e ainda que deixei xa
fai moito tempo de comulgar con rodas de muiño. Satisfeito estou de
percorrer ese camiño. Son rituales que os agarran a uns ideales, uns
ideales que ben pensados, calman os males da alma.
Rematada a
escenificación, e despois de que o cura dixera “podedes ir en
calma” entrou Alberto en escena a ler un poema. Un poema a virxen
das angustias, un poema de unión entre todas as divinidades que no
monte sagrado estaban alí presentes.
…
despois de tomar unha
cervexa no bar do Aloia, fun dar uhna volta hasta gran cruz que
dende o alto mira ao sur.
Pasei por diante da cancilla que da capilla, e alí donde por San
Xulian estaba cheo de rosquilleiras, e varios tenderetes vendendo
velas e exvotos, agora solo habia un tenderete con exvotos. os
exvotos son figuras de cera de partes do corpo humano que se lle
ofrece ao santo, para que lle alivie o mal que lle ven dado. A
pandemia fixo estragos, e xa non se vende tanto.
Quedei mirando de lonxe
o refuxio celta, donde tamen por San Xulian tiñan unha boa festa.
Cando chegabamos a
tomar o viño que nos ofrecera Manolo, estavan entrando as olas do
cocido no refuxio, de baixo dun pequeño cuberto que ten diante da
porta, unha mesa cun xamon enriba, e barios pratos con queixos
variados, alí estaba a maior parte da “flor e da nata” da cidade
de Tuiy, …
alí estaba o alcalde
Enrique Cabaleiro,
alí estaba o
presidente da cámara do comercio,
alí estaba o
presidente da cámara de Valença.
alí estaban diversos
representantes da corporación,
políticos do monton.
alí estaba cholas, e
algúns veciños mais.
alí tamen estaba J.M.
Rosada, ese chaval que coincidimos uns meses facendo a mili no cabo
Fradera.
-ti tamen por aquí,
dixome,
-a min invitaronme a un
viño, e aquí estou obediente,
- branco ou tinto,
-tinto,
a parte da copa de
viño, trouxome un cacho de chourizo, que sacaran do cocido para por
uns pinchos, estaba de vicio.
as conversas rebosaban
alegría entre os grupos de xentes que alí habia, ambiente de
romeria e de amigos, entre diplomacia política.
Cando fun recuncar,
pareime a falar con “ñolas”, un deses persoaxes que sempre esta
enterado de todo cotarro. Un deses que se move con facilidade dunha
opción politia a outra.
capitulo dous:
en que quedou a Romeria
das Angustias 2020
Estes, os politicos
locais, sempre se fan ver en toda festa e romería que poida haber na
contorna, si é a festa dos burros e fariñeiros do río trimes, alí
estan, si é a festa en honor a santa Madalena, non falta carneiro
sobre a mesa. E así unh tras outros van en busca de votos como
devotos de calquer ideoloxia que se presta...
